1 liga świętuje 70-lecie. Jak doszło do jej powstania?

W lutym 1948 roku odbyło się Walne Zgromadzenie PZPN w Warszawie, które było najważniejszym zgromadzeniem polskich piłkarzy po wojnie. W trakcie obrad przedyskutowano kilka wniosków: utworzenie 2 ligi (wniosek złożony przez związek Gdańsk), kapitanat sportowy złożony z 3 osób zamiast 1 osoby kapitana związkowego, dzień PZPN-u oraz prawo łaski dla prezesa PZPN-u.

- Gorącą i szeroką dyskusję jak zresztą było do przewidzenia wywołał wniosek o drugą ligę. Gdańsk jako wnioskodawca uzasadnił swoją potrzebę i wartość drugiej ligi – napisał katowicki dziennik „Sport”.

Niestety, okręgi posiadające drużyny występujące w klasie państwowej – czyli I lidze (Śląsk, Kraków, Łódź, Opole, Rzeszów, Warszawa, Podlasie) stanowczo sprzeciwiły się temu, jedynie okręg poznański postulował za głosowaniem za wnioskiem. Ogółem za przyjęciem uchwały było 119 głosów, natomiast przeciw uzyskano 163 głosy. – Dla złagodzenia atmosfery głosujących przeciw drugiej lidze, zapowiedzieli wzniesienie w dalszym ciągu obrad wniosku o reorganizacji rozgrywek w wejście do klasy państwowej w takim duchu, aby mogło to zaspokoić istotne potrzeby ożywienia sportowego w okręgach słabszych – czytamy w „Sporcie” z dnia 16 lutego 1949 roku.

Jednym z argumentów przeciwników II ligi było stwierdzenie, że spotkania na prowincji nie przyniosą większego zainteresowania publicznością, a kluby będą zmuszone odbywać kosztowne podróże. Mylono się. Mecze II ligi wzbudziły ogromne zainteresowanie, a średnia widzów wynosiła 5000 kibiców! Taką widownię gromadziła się nawet na stadionach mało znanych klubów jak: Ogniwo, Chełmek czy Ostrovia. Na spotkaniach Bzury Chodaków było przeszło 6500 osób, a cały Chodaków liczył wówczas zaledwie 4000 mieszkańców!

Do tematu powrócono 30 maja 1948, kiedy to podczas kolejnego Walnego Zgromadzenia PZPN sprawa powstania drugiej ligi była głównym tematem obrad. Tym razem wniosek przeszedł jednogłośnie. II liga miała początkowo liczyć 18 drużyn (podzielone na dwie grupy po 9 zespołów, w latach nieparzystych na grupę północną i południową oraz latach parzystych na zachodnią i wschodnią), ale na wniosek szczecińskiego OZPN powiększono ligę do 20 zespołów, przez powołanie z okręgów mających największą liczbą stowarzyszeń dodatkowo wicemistrzów tych

okręgów. Mistrzowie dwóch grup mieli uzyskać bezpośredni awans do I ligi (na ich miejsce spadały dwie drużyny) jak również rozegrać baraż między sobą, który miał wyłonić mistrza całej II ligi.

Jeszcze jednym z argumentów za powołaniem II ligi było to, iż wypełniła ona przepaść dzielącą kluby Klasy A do zespołów z najwyższej klasy rozgrywkowej. W miasteczkach i wsiach położonych daleko od głównych klubów piłkarskich wzrosło bezsprzecznie zainteresowanie sportem. Wprawdzie drużyny prezentowały różny poziom sportowy, ale walka zawsze była ciekawa, emocjonująca oraz obfitująca w wiele niespodzianek – o czym pisał „Sport”. Jedynie Garbarnia przewyższała klasą i poziomem wszystkie pozostałe drużyny w lidze.

Według „Sportu” do II ligi w 1948 miały wejść następujące zespoły:

- 3 drużyny, które w grupie finałowej rozgrywek międzyokręgowych o mistrzostwo Klasy A w 1948 roku zajmą trzecią, czwartą i piątą lokatę (dwie pierwsze drużyny uzyskiwały awans do najwyższej klasy rozgrywkowej),

- 4 drużyny spadające z najwyższej klasy rozgrywkowej w sezonie 1948 (były to Tarnovia Tarnów, Garbarnia Kraków, Rymer Niedobczyce i Widzew Łódź),

- 10 drużyn, które w pięciu grupach eliminacyjnych o wejście do ligi zajęły drugie i trzecie miejsce. Podział na grupy eliminacyjne w 1948 był następujący: grupa 1: Kraków, Zagłębie, Częstochowa, Przemysł. Grupa 2: Śląsk, Opole, Rzeszów, Opole. Grupa 3: Poznań, Dolny Śląsk, Pomorze Zachodnie, Radom. Grupa 4: Łódź, Podlasie, Kielce, Białystok. Grupa 5: Warszawa, Gdańsk, Lublin, Mazury)

- wicemistrz najsilniejszego okręgu po rozegraniu dodatkowych eliminacji z czwartą drużyną, w której grał mistrz tego okręgu.

Na podstawie przeprowadzonych eliminacji w czasie od 1 lipca do 31 października 1948 r. Wydział Gier i Dyscypliny PZPN postanowił przydzielić do grupy południowej: Baildon Katowice, Naprzód Lipiny, KS Chełmek, Polonia Przemyśl, Polonia Świdnica, Skra Częstochowa, Gwardia Kielce (późniejszy klub Błękitni Kielce), Górnik Radlin (połączył się z Rymer Niedobczyce po jego spadku z I ligi), Tarnovia Tarnów (spadkowicz z I ligi) oraz Pafawag Wrocław.

Do grupy północnej trafiły: Garbarnia Kraków (spadkowicz), Widzew Łódź (spadkowicz), Bzura Chodaków, Gwardia Szczecin (późniejsza Arkonia), Lublinianka Lublin, Ognisko Siedlce (Pogoń Siedlce), Ostrovia Ostrów Wielkopolski, Pomorzanin Toruń, P.T.C.

Pabianice oraz Radomiak Radom. Dodajmy, że Gwardia Szczecin i Pafawag Wrocław znalazły się w II lidze tylko dzięki reformie powiększenia ligi do 20 zespołów.

Pod koniec stycznia 1949 roku był już gotowy terminarz I i II ligi. Zarówno w grupie północnej i południowej pierwsza kolejka odbyła się w niedzielę 20 marca, a piłkarze grali w 10 miastach. Drużyny z ogromną determinacją kompletowały podczas przerwy zimowej swoje składy. Każda z nich chciała uzyskać awans do najwyższej klasy rozgrywkowej. – Druga liga jest otoczona niestety o wiele większą mgłą tajemnicy niż pierwsza – skomentował „Sport”. Trudno było o inny komentarz dziennikarza, skoro rzeczywiście nazwy takich zespołów, Lublinianka, Baildon, Ostrovia, Pafawag czy Ognisko niewiele mówiły o swoim potencjale piłkarskim przeciętnemu kibicowi. Niemal wszystkie mecze toczyły się przeważnie na boiskach przypominających pińskie błota.

Dzięki II lidze zainteresowanie piłką trafiło przede wszystkim do okolicznych wiosek. Nie raz byliśmy świadkami, że długie szeregi furmanek z chłopami ustawiały się przed kasą po bilety. – Chyba pierwszy raz w dziejach sportu w Polsce, chłop nie pojechał do karczmy tylko na mecz piłkarski. Oto największy cud II ligi – napisał dziennikarz „Sportu”. Szkoda, że rozgrywki II ligi nie wzbudziły zainteresowania wśród władz PZPN. – Obserwatorzy PZPN, członkowie kapitanatu, wydziału szkoleniowego są bardzo rzadkimi gośćmi na boiskach Radomia, Torunia, Kielc, Lublina, czy Chełmka – skomentował „Sport”.

1. LIGA w GOL24

Więcej o 1. LIDZE - newsy, wyniki, terminarz, tabela, strzelcy

10 najlepszych drużyn z A-klasy w Polsce [LISTA]