Senat zajmie się dziś ustawą o języku śląskim. Senackie komisje już przyjęły nowelizację ustawy

Przypomnijmy, mieszkańcy województwa śląskiego od wielu lat walczą o to, aby język śląski został wreszcie został uznany za język regionalny - tak, jak przed blisko 20 laty stało się językiem kaszubskim.

Uznanie śląskiego za język regionalny znalazło się też wśród stu konkretów, które Koalicja Obywatelska obiecała zrealizować w ciągu pierwszych stu dni po objęciu przez nią rządów. Swoje poparcie w tej kwestii zadeklarowały również Trzecia Droga oraz Lewica.

I rzeczywiście projekt dotyczący języka śląskiego i uznania go za język regionalny do Sejmu trafił na początku obecnego roku. Złożyli go posłowie wybrani z ramienia Koalicji Obywatelskiej. Podjęli oni tym samym kolejną próbę dotyczącą uznania śląskiego za język regionalny. Jest to już ósme podejście, kiedy miłośnicy i użytkownicy języka śląskiego próbują walczyć w parlamencie o uznanie go za język regionalny. Wszystkie dotychczasowe kończyły się niepowodzeniem. Identyczny los spotykał także próby uznania Ślązaków za mniejszość etniczną. Teraz - w przypadku języka śląskiego - może być inaczej.

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o języku śląskim odbyło się w marcu. Temat wywołał spore emocje. Posłowie Prawa i Sprawiedliwości oraz Konfederacji twierdzili, że język śląski nie jest językiem i złożyli wnioski o odrzucenie projektu. Przeciwko wnioskowi o odrzucenie projektu głosowało 252 posłów (wszyscy przedstawiciele koalicji rządowej oraz niektórzy opozycyjni parlamentarzyści z woj. śląskiego), za było 172, a jeden wstrzymał się od głosu. Ostatecznie więc ich wniosek został odrzucony, a projekt został skierowany do dalszych prac w komisjach ds. mniejszości narodowych i etnicznych.

Projekt zmieniający ustawę dotyczącą mniejszości narodowych i etnicznych, a co za tym idzie uznanie języka śląskiego za język regionalny, był ponownie czytany w środę, 24 kwietnia. Nie zgłoszono w nim poprawek, ani nie odesłano go do komisji ds. mniejszości. Trzecie czytanie (głosowanie) odbyło się natomiast w piątek, 26 kwietnia, w bloku głosowań. Ustawa rzeczywiście została uchwalona. Za przyjęciem głosowało 236 posłów, przeciw 186, a 5 wstrzymało się od głosu.

Przyjęcie ustawy o języku śląskim przez Sejm to dopiero pierwszy krok do tego, aby uznać go za język regionalny. Kolejnym będzie procedowanie ustawy w Senacie. Znając układ sił w wyższej izbie polskiego parlamentu, trudno spodziewać się, aby nie została ona szybko przyjęta.

Jak na razie senackie komisje Edukacji, Kultury i Środków Przekazu oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej bez poprawek przyjęły nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Za przyjęciem głosowało 17 senatorów, 5 było przeciw, nikt się nie wstrzymał. Wcześniej komisje odrzuciły wniosek senatora PiS Jana Hamerskiego o przerwę w pracach komisji do czasu otrzymania opinii przygotowanej przez Radę Języka Polskiego.

Losy nowelizacji nie są jednak do końca przesądzone - ostateczna decyzja będzie leżeć w rękach prezydenta Andrzeja Dudy. A to, czy prezydent rzeczywiście zdecyduje się na złożenie podpisu pod nowelizacją nadal jest zagadką. Scenariusz nie jest jednak optymistyczny. Według naszych informacji pochodzących ze źródeł bliskich prezydentowi, Andrzej Duda nie podpisze ustawy o języku śląskim.

Na mocy ustawy język śląski ma zostać wpisany do ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych jako drugi – obok języka kaszubskiego – język regionalny. Uznanie języka śląskiego za język regionalny z pewnością otworzyłoby nowe możliwości.

- Uznanie języka śląskiego za język regionalny to przede wszystkim kwestia prestiżu - mówiła kilka dni temu posłanka KO Monika Rosa, wnioskodawczyni projektu ustawy. - Nie bez znaczenia jest też wymiar praktyczny, czyli wsparcie państwa w utrzymaniu i rozwoju tego języka. Poza tym możliwość nauczania języka śląskiego w szkołach i oficjalnego używania w przestrzeni publicznej. To też kwestia finansowania organizacji, które sprzyjają promocji i rozwojowi języka śląskiego, a także wydawnictw kulturalnych, teatrów, czy sztuk. Wszystko to jest potrzebne do podtrzymania języka, badań nad nim, a także do jego prestiżu i rozwoju - wyjaśniała.

Oznacza to m.in. możliwość wprowadzenia do szkół dobrowolnych zajęć z języka śląskiego, montowania dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, gdzie używanie języka śląskiego deklaruje ponad 20 proc. mieszkańców, dofinansowanie działalności związanej z zachowaniem języka śląskiego czy wprowadzenie do komisji wspólnej rządu i mniejszości narodowych i etnicznych dwóch przedstawicieli osób posługujących się językiem śląskim.

Jeśli język śląski zostałby uznany za regionalny w szkołach mogłyby odbywać się z niego dobrowolne zajęcia. Z kolei w miejscowościach, w których używanie śląskiego zadeklarowałoby ponad 20-proc. wszystkich mieszkańców, mogłyby pojawić się dwujęzyczne tabliczki z ich nazwami. Obok polskich zawisłyby również te w języku śląskim. Poza tym uznanie języka śląskiego otwierałoby możliwość dofinansowania działalności związanej z jego zachowaniem czy wprowadzeniem do komisji wspólnej rządu i mniejszości narodowych i etnicznych dwóch przedstawicieli osób posługujących się językiem śląskim.

Przy tej okazji warto wspomnieć, że podczas spisu powszechnego w 2021 r. narodowość śląską zadeklarowały 596 224 osoby, w tym 236 588 jako pierwszą, a 187 372 jako jedyną. Używanie języka śląskiego w kontaktach domowych potwierdziło 467 145 osób, a spośród nich 54 957 - jako jedynego.