Jonathan Wilson - Bramkarz, czyli outsider [RECENZJA]

Dzieło brytyjskiego autora przedstawia szczegółową historię pozycji numer 1. Od czasów gdy bramkarze mogli biegać z piłką w rękach do połowy boiska, aż do czasów dzisiejszych. Przez erę wielkich dosłownie (William „Fatty” Foulkes) i w przenośni golkiperów angielskich, aż do Buffona, Casillasa czy Van der Saara. Wilson opisuje ewolucję gry na pozycji bramkarz, różnorodne style prezentowane przez bramkarzy z poszczególnych regionów i wspomina wszystkich uznawanych za najlepszych. Przy okazji nie skupia się tylko na zawodnikach z Europy, ale także reprezentanci Ameryki Południowej czy Afryki mają swoje kilkanaście stron,

Bramkarz od początku był człowiekiem poza grą, a jego rolą było psucie zabawy innym. - Bramkarz robi wszystko, aby uniemożliwić innym osiągnięcie tego, na co wszyscy czekają. W gruncie rzeczy jest to antypiłkarz – mówił o nieszczęsnych golkiperach Francis Hodgson. Wilson w swojej książce przedstawia najciekawsze sytuacje związane z odizolowaniem zawodników stojących między słupkami od reszty zespołu. Flagowym przykładem może tu być Sam Bartram z Chartlonu Athletic. W 1937 mecz ligowy tego zespołu został przerwany z powodu mgły, ale bramkarz nawet nie zauważył, że obie drużyny opuściły boisko. Został na murawie sam jako outsider, wypraszany ze stadionu przez ochronę obiektu.

- To zawsze jest wina bramkarza. A nawet jeśli nie jest, to i tak się ją na niego zwala – to słowa urugwajskiego dziennikarza Eduardo Galeano, z którymi ciężko się nie zgodzić. Żaden inny piłkarz nie jest tak narażony na zmienną fortunę jak golkiper. Nawet takie legendy jak Lew Jaszyn czy Dino Zoff spotykały się ze zmasowaną krytyką, a za Barbosą pomyłka przy golu Urugwaju w 1950 roku podążała aż do śmierci. Wilson w swojej książce podkreśla, jak ciężko być bramkarzem, który przez większość meczu jest poza grą, a w decydującym momencie musi popisać się klasową interwencją. Jeśli tego nie zrobi, to kozioł ofiarny będzie tylko jeden. - Marks winił kapitalizm, Freud winił seks, Dawkins winił religię, Larkin obwiniał swoich rodziców, a doktor Atkins – ziemniaki. Piłkarze mieli zaś skłonność do obwiniania bramkarzy.

Golkiper to także najbardziej niebezpieczna pozycja na boisku. Obecnie najlepszym przykładem ryzyka płynącego z gry między słupkami jest Petr Cech, który jeszcze kilka lat po zderzeniu ze Stephenem Huntem nosi ochraniacz na głowę. W przeszłości zdarzały się jednak nawet przykłady śmierci w wyniku obrażeń poniesionych na boisku, jak chociażby w przypadku bramkarza Celtiku, Thomsona, po incydencie w trakcie meczu z Rangersami. Bramkarze ryzykują swoim zdrowiem, ale często nie w wyniku odwagi, lecz ze strachu przed utratą miejsca w wyjściowej jedenastce. Włoch Gianpiero Combi grał dalej mimo złamanej kości ogonowej, a chwilach wolnych od ataków opierał się o słupek. Wszystko, byle tylko nie stracić miejsca między słupkami.

Książka składa się z 9 rozdziałów, a oprócz najpopularniejszych sylwetek bramkarskich czy ewolucji gry na tej pozycji, można znaleźć także problem psychiki bramkarskiej. Wilson, znany chociażby kanonu taktyki „Odwróconej piramidy”, popisuje się bogactwem językowym, trafnymi porównaniami i wyszukanymi metaforami. Mimo nagromadzenia środków stylistycznych książkę czyta się łatwo, a dzięki dużej liczbie przypowieści trudno oderwać się od lektury.

Wilson wykonał kawał dobrej roboty. To prawdopodobnie najbardziej szczegółowy i najlepszy opis historii niewdzięcznej pozycji bramkarza. Dodatkowo analiza golkiperów urozmaicona jest ciekawymi przypowiastkami i anegdotami, które wzbudzają na twarzy uśmiech, a przy okazji zapadają głęboko w pamięć. Świetna książka, która powinna stać się niezbędnikiem każdego kibica piłkarskiego.

obserwuj autora na twitterze: filipmfn
fanpage na facebooku: Spojrzenie z kanapy